Η αποκατάσταση μετά μαστεκτομή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της όλης προσπάθειας για την αντιμετώπιση της νόσου και ο Πλαστικός Χειρουργός έχει καθοριστικό ρόλο.
Από πριν ακόμη ο μαστολόγος προβεί σε επέμβαση για όγκο στο στήθος, ο Πλαστικός Χειρουργός μπορεί να βοηθήσει στον σχεδιασμό αυτής, είτε πρόκειται για πλήρη μαστεκτομή ή μερική η ογκεκτομή και ακτινοβολία, για να υπάρξει αποκατάσταση με το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα. Και ανεξάρτητα εάν η αποκατάσταση θα είναι άμεση ή θα γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο, μια ενημερωτική συζήτηση της ασθενούς με τον πλαστικό χειρουργό μπορεί να επιδράσει ευεργετικά και να της μετριάσει το άγχος και το φόβο.
Βεβαίως, η απόφαση για το είδος της επεμβάσεως όσον αφορά την αφαίρεση του όγκου καθώς και εάν θα γίνει επέμβαση και στον άλλο μαστό ανήκει στον Μαστολόγο.
Όμως εάν η αποκατάσταση θα είναι άμεση ή απώτερη πρέπει να αποφασιστεί από κοινού με την ασθενή τον Μαστολόγο και τον Πλαστικό Χειρουργό.
Τεχνικές αποκατάστασης
- Χρήση διατατήρα ιστών ( Τissue Expander) και τοπικών κρημνών (Α΄στάδιο) και μετά 5-6 μήνες αντικατάσταση του διατατήρα με μόνιμο ένθεμα.
- TRAM Flap με η χωρίς χρήση ενθέματος
- Latissimus Dorsi Flap με χρήση ενθέματος ή διατατήρα ιστών και μετά 5-6 μήνες αντικατάσταση με μόνιμο ένθεμα.
Η μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία του μαστού μέχρι πρότινος είχε κάνει υποχρεωτική την χρήση των δύο τελευταίων μεθόδων. Όμως η πρόσθεση ενέσιμου λίπους (fat grafting) έλυσε το πρόβλημα βιωσιμότητας των τοπικών κρημνών και η χρήση διατατήρα ιστών είναι μακράν η πιο δημοφιλής.
Πιθανές περιπτώσεις και συνδυασμοί αποκατάστασης
1. Αμφοτερόπλευρος πλήρης μαστεκτομή
2. Μαστεκτομή στον έναν και υποδόριος μαστεκτομή στον άλλο
3. Μαστεκτομή στον έναν και μειωτική στον άλλο
4. Μαστεκτομή στον έναν και μαστοπηξία στον άλλο
5. Μαστεκτομή στον έναν και αυξητική με ή χωρίς μαστοπηξία στον άλλο
6. Μαστεκτομή άμφω σε δύο διαφορετικούς χρόνους
7. Μαστεκτομη άμφω με αποκατάσταση σε τεχνική υποδυόμενη μειωτικής μαστού
8. Μαστεκτομή και ακτινοθεραπεία:
Α. Λιποπρόσθεση και σε επόμενο στάδιο τοποθέτηση διατατήρα
Β. Ταυτόχρονη λιποπρόσθεση και τοποθέτηση διατατήρα
Γ. Μαστεκτομή – Ακτινοθεραπεία και αποκατάσταση με TRAM Flap
Δ. Μαστεκτομή – Ακτινοθεραπεία, αποκατάσταση και τέλος λιποπρόσθεση
Η διαδικασία ολοκληρώνεται και με την αποκατάσταση του συμπλέγματος θηλής-θηλαίας άλω.
Προφυλακτική Μαστεκτομή και Αποκατάσταση (Risk Reducing Mastectomy)
Κάθε επέμβαση που αφαιρεί υγιή ιστό για να προφυλαχτεί από ανάπτυξη καρκίνου εγείρει ερωτήματα και προκλήσεις.
Δυστυχώς δεν υπάρχουν ξεκάθαρες απαντήσεις υποστηριζόμενες από επιστημονικά δεδομένα που να δικαιολογούν πλήρως μια προφυλακτική μαστεκτομή.
Όμως σύγχρονες εργασίες έχουν αποδείξει ότι το ποσοστό καρκίνου του μαστού είναι πολύ χαμηλό σε γυναίκες υψηλού κινδύνου που υπεβλήθησαν σε προφυλακτική μαστεκτομή και αποκατάσταση.
Πότε η προφυλακτική μαστεκτομή είναι μέθοδος επιλογής (κατά Bostwick);
1)Οικογενειακό ιστορικό
Καρκίνος μαστού σε μητέρα, αδερφή ή κόρη αυξάνει τον κίνδυνο νόσου δύο με τρεις φορές ή περίπου σε 20% πιθανού κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου.
Ο κίνδυνος αυξάνει όταν η νόσος εμφανιστεί στις πρώτου βαθμού συγγενείς εκ μητρός πριν από την εμμηνόπαυση ειδικά και στους δύο μαστούς.
Όταν προυπάρχουν όλοι αυτοί οι παράγοντες ο κίνδυνος αυξάνει ως ακολούθως
Πρώτου βαθμού συγγενείς και προεμμηνοπαυσιακή περίοδος και αμφοτερόπλευρος καρκίνος =ο κίνδυνος είναι οκτώ φορές μεγαλύτερος από τον μέσο όρο.
Κάποιες γυναίκες με αυτό το οικογενειακό ιστορικό φέρνουν επίσης κληρονομικώς θετικά για καρκίνο του μαστού τα γονίδια BRCA1 και BRCA2.Μεταλλάξεις αυτών των γονιδίων αυξάνουν τον κίνδυνο στο 50 με 70%.
2)Προηγούμενος καρκίνος ενός μαστού
Η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου και στον άλλο μαστό είναι υψηλή όταν συνυπάρχουν οικογενειακό ιστορικό και η ασθενής είναι προεμμηνοπαυσιακή .Υπολογίζεται ότι αυξάνει 1 με 2 % για κάθε έτος που περνάει. Επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο όταν συνυπάρχει καρκίνος ωοθηκών.
3)Ηλικία
Αμφοτερόπλευρος καρκίνος είναι περισσότερο συχνός σε κάτω των 40 ετών
4)Πολλαπλές εστίες καρκίνου είναι ενδείξεις για αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης και στον άλλο μαστό.
5)Ιστολογικοί παράγοντες
Λοβιακό καρκίνωμα insitu κατόπιν βιοψίας στον ένα μαστό έχει πιθανότητες ανάπτυξης 20 % και στον άλλο.
Αμφοτερόπλευρος υποδόριος μαστεκτομή είναι η λύση εκλογής.
Οφέλη και μειονεκτήματα
- Τα οφέλη της αμφοτερόπλευρου μαστεκτομής:
- Αφαιρώντας τα 95 με 98% του αδένα μειώνουμε τον κίνδυνο 90% περίπου.
- Εάν αναπτυχθεί όγκος στον εναπομείναντα αδενικό ιστό είναι εύκολο να ανιχνευθεί όταν είναι πολύ νωρίς.
- Αμφοτερόπλευρος υποδόριος μαστεκτομή και αποκατάσταση δίνει πιο συμμετρικό και αισθητικά αποδεκτό αποτέλεσμα.
Στα μειονεκτήματα υπάγονται κυρίως η υπαισθησία, οι μόνιμες ουλές και η πιθανότητα ανάπτυξης ινώδους κάψας.
Συμπερασματικά
Η απόφαση για προφυλακτική υποδόρια μαστεκτομή απαιτεί προσεκτική εκτίμηση όλων των παραγόντων που προαναφέραμε καθώς και την θέληση βέβαια της γυναίκας η οποία επιθυμεί την επέμβαση για να ξεφύγει από τον συνεχή φόβο για ανάπτυξη καρκίνου.
Βέβαια θα πρέπει να της έχουν περιγραφεί επακριβώς όλες οι πιθανές επιπλοκές και παρενέργειες από την διαδικασία της υποδορίου μαστεκτομής και αποκατάστασης.
A) Αποκατάσταση σε δύο στάδια
1. Υποδόριος μαστεκτομή με τομή στο άνω η κάτω ημιμόριο της θηλαίας άλω με μικρή προέκταση στο πλάι
2. Υποδόριος μαστεκτομή με πύλη εισόδου άλλες προηγούμενες τομές για αφαίρεση όγκου
3. Υποδόριος μαστεκτομή σε πτωτικό ή και ευμεγέθη μαστό με αφαίρεση του πλεονάζοντος δέρματος
4. Υποδόριος μαστεκτομή σε γυναίκα που είχε κάνει μειωτική στο παρελθόν και ανέπτυξε όγκο ή υπεβλήθει σε μειωτική και από την βιοψία διαπιστώθηκε καρκίνος
B) Υποδόριος μαστεκτομή και αποκατάσταση σε ένα χρόνο
Κουραντζής Στέφανος
Πλαστικός Χειρουργός
