Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης επισυμβαίνουν πολλές φυσιολογικές αλλαγές στο δέρμα της εγκύου. Αυτές οφείλονται σε ορμονικές, ανοσολογικές, μεταβολικές αλλά και αγγειακές τροποποιήσεις στις λειτουργίες του δέρματος αλλά και άλλων συστημάτων, οι οποίες όμως αντανακλούν σε αυτό, καθότι το δέρμα σχετίζεται άρρηκτα με όλο τον ανθρώπινο οργανισμό, τα συστήματα του και τις λειτουργίες του.

Κάποιες από τις πλέον γνωστές και συνήθεις φυσιολογικές μεταβολές αφορούν σε τοπικές ή και γενικευμένες αλλαγές στην χρωστική στου δέρματος, αγγειακές διαταραχές, μεταβολές στην σύσταση του συνδετικού ιστού, αλλαγές στα εξαρτήματα του δέρματος αλλά και μεταβολές σε βλεννογόνους.

• Υπερμελαχρώσεις

Αποτελεί τη συχνότερα αναφερόμενη μεταβολή στη χροιά του δέρματος στις εγκύους, η οποία εμφανίζεται κυρίως το 2^ο  τρίμηνο. Περιοχές όπως η θηλαία άλως, η θηλή, τα γεννητικά όργανα η έσω επιφάνεια των μηρών αλλά και παρατριμματικές περιοχές, δηλαδή οι περιοχές τριβής, σκουραίνουν υπό την επίδραση ορμονών αλλά και πιθανόν σχετιζόμενης γενετικής προδιάθεσης. Η μέλαινα γραμμή (linea nigra) στην μέση γραμμή της κοιλιακής χώρας αλλά και οι διαχωριστικές γραμμές (demarcation lines) σπανιότερα αποτελούν συνολικά με τα προαναφερθέντα ανατομικά σημεία περιοχές αλλαγών χρώματος, οι οποίες όμως ως επί το πλείστον υποστρέφουν σταδιακά το πρώτο εξάμηνο μετά τον τοκετό.

Για όσες εγκύους επιλέγουν να ακολουθούν θεραπείες αποτρίχωσης με laser αποτρίχωσης υπό την έγκριση του γυναικολόγου τους, η παραμετροποίηση προσαρμόζεται σύμφωνα με την ανάλογη χρώση που αποκτά η περιοχή, προφανώς  για λόγους ασφάλειας της εγκύου και του δέρματος της αλλά και απόδοσης της θεραπείας αυτής καθαυτής.

• Μέλασμα ή αλλιώς χλόασμα, η «μάσκα» της εγκύου

Ίσως η συχνότερη  αλλά και η πλέον ενοχλητική και  εμμένουσα μετά τον τοκετό  δερματική εκδήλωση των εγκύων. Αποτελεί αισθητικό πρόβλημα σε πάνω από 70%, για κάποιους 100%. Η εναπόθεση της μελανίνης στην επιδερμίδα αλλά και βαθύτερα στο χόριο δημιουργεί σκουρότερες περιοχές με ασαφή όρια, οι οποίες έχουν συνήθως χαρακτηριστική συμμετρική κατανομή σε παρειές μύτη αλλά και σε άνω άκρα και σε άλλες φωτοεκτεθειμένες περιοχές.

Η εκδήλωση του μελαχρωματικού αυτού σαν γεωγραφικου χάρτη δερματικού προβλήματος στο πρόσωπο σχετίζεται πιθανόν βάσει βιβλιογραφίας με σκουρότερους γενετικούς φωτότυπους αλλά και μικτούς, δηλαδή λευκά δέρματα με σκούρα χαρακτηριστικά μαλλιών και ματιών, θετικό οικογενειακό ιστορικό, ιστορικό λήψης αντισυλληπτικών, ορμονική προετοιμασία και αγωγή σε διαδικασίες εξωσωματικής γονιμοποίησης IVF.

Σπάνιες φορές υποστρέφει μόνο του, υπάρχουν όμως αρκετές περιπτώσεις που εμμένει, χρονίζει και αποτελεί αντικείμενο επίλυσης με μεθόδους τοπικές, όπως σύγχρονα  laser αποχρωματισμού (Discovery Pico Laser), Peelings, Led φωτοθεραπεία, Μεσοθεραπείες λευκαντικής δράσης αλλά και υποβοηθητική αγωγή τοπική για το σπίτι .

• Αγγειακές διαταραχές

Οι αιμοδυναμικές απαιτήσεις του γυναικείου σώματος κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνονται, κάτι το οποίο οδηγεί σε ποικιλία κλινικών εκδηλώσεων στο δέρμα αλλά και σε βλεννογόνους.

Οι βασικότερες εξ’ αυτών είναι:

Οίδημα

Λόγω της αυξημένης αιματικής ροής, αγγειοδιαστολής αλλά και της κατακράτησης άλατος και νερού δημιουργούνται οιδήματα σε πρόσωπο αλλά και άκρα.

Δεν είναι σπάνιο, αρκετές έγκυες, κυρίως το 2^ο  και 3^ο  τρίμηνο, εξαιτίας των ανωτέρω προσαρμοστικών διαδικασιών των αγγείων, σε συνάρτηση με το αυξανόμενο βάρος αλλά και με μυοσκελετικές ενοχλήσεις λόγω αυτού, να αναζητούν λύσεις οι οποίες μειώνουν την ένταση αλλά και την έκταση των οιδημάτων στο σώμα τους αλλά και τους ενοχλητικούς πόνους. Μια ασφαλής και συγχρόνως ανακουφιστική πρόταση αποτελεί το Alliance LPG Endermologie το οποίο χωρίς την χρήση οποιασδήποτε ενέργειας, όπως οι υπέρηχοι και η ραδιοσυχνότητες αλλά με απόλυτα φυσικό τρόπο που ταιριάζει στην περίοδο της εγκυμοσύνης, της λοχείας και του θηλασμού, κινητοποιεί μηχανικά τους ιστούς μέσω της έξυπνης τεχνολογικά κεφαλής του. Δρα αποσυμφορητικά τοπικά ενώ σίγουρα προλαμβάνει την εμφάνιση κυτταρίτιδας, βελτιώνει την ήδη εγκατεστημένη ενώ βοηθά ιδανικά την επάνοδο του γυναικείου σώματος στα φυσιολογικά του κιλά.

Κιρσοί και Ευρυαγγείες

Οι περισσότερες γυναίκες παρουσιάζουν κατά την εγκυμοσύνη τους νεοεμφανιζόμενα επιφανειακά κόκκινα αγγεία στα κάτω άκρα η ακόμα και σε άλλες ανατομικές θέσεις αλλά και επιδείνωση των ήδη υπαρχόντων, σε συνδυασμό ή όχι με εμφάνιση κιρσών. Παθογενετικά  τα παραπάνω ερμηνεύονται λόγω της αύξησης της αιματικής ροής συνολικά στο σώμα, της αύξησης του σωματικού βάρους, της διάτασης των ιστών τοπικά αλλά και λόγω της πίεσης των μεγάλων αγγείων από το αυξανόμενο μέγεθος της μήτρας.

Όσες εκ των εν λόγω βλαβών παραμείνουν μετά το πέρας της περιόδου της εγκυμοσύνης αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά σε μία συνεδρία και δια βίου με laser χρωστικής όπως είναι το Vbeam laser & το ND Yag και με υποβοητικές ειδικές εγχύσεις  ενδοαγγειακά, ιατρικές  πράξεις οι οποίες είναι συμβατές πλήρως με το επερχόμενο διάστημα ακόμα και άμεσα μετά τον τοκετό.

Για τα μεγαλύτερα σε διάμετρο η σε βαρύτητα αγγεία αναζητούμε έναν αγγειολόγο η αγγειοχειρουργό αντιμετωπίζοντας έτσι ολιστικά την γενικότερη εικόνα.

Αραχνοειδή αιμαγγειώματα (spider hemangioma)

Κάτω από το ίδιο αιτιοπαθογενετικό πρίσμα πολύ συχνά εμφανίζονται στις εγκύους μικρές κόκκινες βλάβες, οι οποίες στα μάτια μη ειδικών μοιάζουν με κόκκινες ελίτσες. Στο δερματοσκόπιο ειδικού δερματολόγου παρουσιάζουν την χαρακτηριστική αραχνοειδή όψη, που στην ουσία είναι ένα επιφανειακό αγγείο το οποίο έχει χάσει την ελαστικότητα των τοιχωμάτων του και αποκτά αυτήν την ιδιαίτερη διάταξη στα επιφανειακά αγγεία στα οποία καταλήγει και θυμίζουν αράχνη.

Συνήθως, συμβαίνουν από τον 2^ο έως τον 5ο μήνα της κύησης σε ποικίλες ανατομικές θέσεις εντόπισης.

Η λύση για όσα εξ’ αυτών παραμείνουν μετά τον τοκετό είναι το laser χρωστικής Vbeam, το οποίο στοχεύει επιλεκτικά στο κόκκινο χρώμα των αγγειακών αυτών βλαβών, δίνοντας οριστική λύση με μια μόνο συνεδρία, χωρίς καμία αποθεραπεία γιατί δεν καταστρέφει τους παρακείμενους ιστούς αλλά είναι εξαιρετικά ακριβές.

Ευρυαγγείες προσώπου, Αιμαγγειώματα , Ροδόχρους νόσος

Έχει συσχετιστεί η περίοδος της εγκυμοσύνης με επιδείνωση της εικόνας προϋπαρχόντων αγγειακών βλαβών, όπως οι ευρυαγγείες τα αιμαγγειώματα αλλά και η ροδόχρους νόσος.

• Μεταβολές στον συνδετικό ιστό, Ραβδώσεις ( γνωστές Ραγάδες)

Σε ποσοστό άνω του 70% των εγκύων, κατά το 2^ο – 3^ο τρίμηνο εμφανίζονται προοδευτικά ή και απότομα οι γνωστές μας ραγάδες εξαιτίας των ορμονικών μεταβολών,  της γενετικής προδιάθεσης αλλά και της αυξημένης τάσης του δέρματος σε κοιλιακό τοίχωμα, μαστούς, γλουτούς και μηρούς.

Πρόκειται για γραμμικές ερυθροιώδεις αλλοιώσεις, οι οποίες εξελίσσονται σε ατροφικές εμβυθύνσεις του δέρματος και οι οποίες δεν υποστρέφουν, αφήνοντας ανομοιομορφίες στην υφή του δέρματος ενώ έχουν άμεση επίπτωση στην συνολική ελαστικότητα της περιοχής.

Λίγες ή πολλές σε αριθμό, αποτελούν ένα από τα πρώτα αισθητικά προβλήματα για τα οποία αναζητούν άμεσα λύση οι γυναίκες ακόμα και με την πρώτη εμφάνιση τους κατά την κύηση κάτι το οποίο τους ανταμείβει καθότι οι ραβδώσεις στο αρχικό τους στάδιο όπου υπάρχει κυρίως διαταραχή στο χρώμα είναι πολύ πιο εύκολο να εξαλειφθούν όταν θεραπευτούν με τον σωστό τρόπο.

Σίγουρα, η αντιμετώπιση τους δεν συστήνεται να ξεκινάει στην περίοδο της κύησης αλλά αμέσως μετά τον τοκετό. Ακόμα και στην περίοδο του θηλασμού δεν υπάρχει απολύτως καμία αντένδειξη για την χρήση των laser χρωστικής για την έγκαιρη θεραπευτική τους λύση, γλυτώνοντας συνεδρίες αλλά και χρόνο ο οποίος είναι τόσο πολύτιμος αυτό το διάστημα.

• Καλοήθεις βλάβες του δέρματος, θηλώματα

Συχνές ενοχλητικές αισθητικές βλάβες του δέρματος αποτελούν οι ακροχορδώνες ή κοινώς τα θηλώματα τα οποία οφείλονται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων και κονδυλωμάτων.

Τα θηλώματα αυξάνονται σε μέγεθος και αριθμό κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης λόγω του ότι οι ορμόνες λειτουργούν ως αυξητικοί παράγοντες και έτσι ενισχύουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό στην επιδερμίδα. Πιθανόν να οφείλεται και στην αύξηση της αιματικής ροής στο δέρμα. Η μετάδοση από τη μητέρα στο μωρό λόγω της ύπαρξης των βλαβών αποτελεί μια εξαιρετικά σπάνια περίπτωση γι’ αυτό δεν κρίνεται επιβεβλημένη η αφαίρεση τους ενόσω κυοφορούν, όμως η αφαίρεση τους μετά τον τοκετό αποτελεί πρόληψη ώστε να μην εξαπλωθούν περαιτέρω.

H χρήση του laser CO2 το οποίο αποτελεί μια συνεχή και εστιασμένη δέσμη φωτός, αποτελεί σύγχρονη θεραπευτική επιλογή, καταστρέφει θερμικά τα θηλώματα  οπότε και επιτυγχάνεται πλήρης αφαίρεση αυτών σε μια συνεδρία, χωρίς αποθεραπεία και χωρίς να είναι υποχρεωτική η χρήση τοπικής αναισθησίας.

Στην ίδια κατηγορία εμπίπτουν οι μυρμηγκιές οι οποίες πιστεύεται ότι είναι αρκετά πιο μεταδοτικές από τα θηλώματα. Εφόσον διαγνωστούν κλινικά, μπορούν να αφαιρεθούν και αυτές εύκολα με την χρήση του διοξειδίου του άνθρακα.

• Μεταβολές στην τριχοφυΐα – Δασυτριχισμός

Είναι γνωστό ότι την περίοδο της εγκυμοσύνης πραγματοποιείται αύξηση της διαμέτρου του στελέχους της τρίχας και αύξηση της αναγενούς φάσης αυτών (πιο πυκνές και πιο πεπαχυσμένες τρίχες). Αυτό συμβαίνει και στο τριχωτό της κεφαλής αλλά και σε όλη την τριχοφυΐα του σώματος διάσπαρτα εφόσον βέβαια δεν έχει καταστραφεί ο βολβός της τρίχας με κάποια μόνιμη μέθοδο αποτρίχωσης.

Δασυτριχισμός είναι η εμφάνιση χνοώδους τριχοφυΐας ή ακόμα και τελικών σκούρων τριχών σε ανδρογονοεξαρτώμενες ανατομικές περιοχές όπως το πρόσωπο, το πηγούνι, η κοιλιακή χώρα, το στήθος, οι γλουτοί.

Φαίνεται ότι το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι πολύ πιο έντονο σε γυναίκες με έντονη προϋπάρχουσα και σκουρόχρωμη τριχοφυΐα. Αλλά και σε διαφορετικό προφίλ τριχοφυΐας, η αύξηση των ανδρογόνων, τα οποία εκκρίνονται από τις ωοθήκες κατά την περίοδο της κύησης, οδηγούν σε ανάλογη εικόνα. Το συγκεκριμένο αισθητικό πρόβλημα ενώ αυτοπεριορίζεται βαθμιαία μετά την γέννα ωθεί πολλές γυναίκες να αναζητούν αισθητική λύση στο μεσοδιάστημα. Η μόνιμη αποτρίχωση με laser Alexandrite,  το πλέον εξειδικευμένο μήκος κύματος για την επιλεκτική απορρόφηση του από την μελανίνη της τρίχας συντελεί στην  αποτελεσματική και μόνιμη εξάλειψη της.

• Μεταβολές σε ιδρωτοποιούς και σμηγματογόνους αδένες

Η αύξηση της δραστηριότητας των εκκρινών ιδρωτοποιών αδένων σε όλο το σώμα προκαλεί χαρακτηριστική υπεριδρωσία, ενώ η αύξηση των σμηγματογόνων αδένων σε πρόσωπο, στέρνο, πλάτη κυρίως κατά το 3^ο  τρίμηνο μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της λιπαρότητας αλλά κάποιες φορές και ακμή κύησης.

Ειδικά επιλεγμένες για την περίοδο της εγκυμοσύνης τοπικές αγωγές βοηθούν την μείωση των ακνεϊκών βλαβών ακόμα και στην έντονα φλεγμονώδη τους μορφή, προλαμβάνοντας όσο το δυνατόν σημάδια ουλοποίησης αλλά και μεταφλεγμονώδεις μελαγχρώσεις.

• Σπίλοι

Πολλές μελέτες αναφέρουν την διαφοροποίηση των σπίλων στο σώμα και στο πρόσωπο μιας εγκύου όσον αφορά το μέγεθός τους, το χρώμα αλλά και την δερματοσκοπική τους  εικόνα. Η αύξηση των ορμονών, μεταξύ αυτών η μελανοκορτίνη, οι ενδορφίνες, τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, όπως ακριβώς οδηγούν στην εμφάνιση φυσιολογικών μελαγχρώσεων, κατά τον ίδιο τρόπο δημιουργούν αλλαγές στο χρώμα και στο μέγεθος των σπίλων. Η εντονότερη μελάγχρωση των σπίλων αποδίδεται στην αύξηση των υποδοχέων οιστρογόνων και προγεστερόνης ενώ η αύξηση του αριθμού αυτών συνδέεται με το νεαρό της ηλικίας των γυναικών αναπαραγωγικής φάσης. Στην αύξηση του μεγέθους συμβάλλει πιθανόν η αυξημένη τάση του δέρματος σε επιλεγμένες ανατομικές περιοχές.

Όλες οι ανωτέρω αλλαγές σίγουρα είναι φυσιολογικές και ως επί το πλείστον αναστρέψιμες, όποτε και δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας για τις εγκύους. Εξετάζονται ανά περίπτωση και παρακολουθούνται με ολόσωμη ψηφιακή χαρτογράφηση ή δερματοσκόπηση γυναίκες με αυξημένο αριθμό σπίλων προ εγκυμοσύνης, ιστορικό κακοηθειών δέρματος σε εκείνη ή της οικογένεια της ή σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων.

Στο σύνολο τους,  οι προαναφερόμενες δερματικές καταστάσεις αποτελούν απόλυτα φυσιολογικές αλλαγές του δέρματος και δεν επιβάλλεται η αντιμετώπιση τους κατά την διάρκεια της κύησης. Οι «πολύτιμες» κυήσεις είναι ένας όρος ο οποίος τελευταία χρησιμοποιείται ευρέως και είναι αυτό που πρωτίστως είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί από όλες τις ιατρικές ειδικότητες.

Με άξονα και την εξίσου πολύτιμη ψυχολογία της μητέρας γυναίκας, ακόμα και αυτά τα μικρά προβλήματα αντιμετωπίζονται εύκολα και γρήγορα με την βοήθεια της ιατρικής γνώσης και τεχνολογίας.

Αθηνά Ευαγγελοδήμου 

Ιατρός